BA / BS formu nedir, nasıl düzenlenir?

Ba/Bs formu, vergi idaresine sunulan önemli bir bildirim belgesi. Bu formlar bilanço usulü defter tutan mükellefler için zorunlu olup, belirli bir tutarın üzerindeki mal ve hizmet alışverişlerini kayıt altına alır. Ba/Bs formu ile 5.000 TL ve üzerindeki mal veya hizmet alımları “Mal ve Hizmet Alımlarına İlişkin Bildirim Formu (Form Ba)” aracılığıyla, satışlar ise “Mal ve Hizmet Satışlarına İlişkin Bildirim Formu (Form Bs)” aracılığıyla raporlanır. Formlar, işletmelerin mal ve hizmet hareketlerini şeffaf bir şekilde gösterir ve vergi denetiminde önemli bir role sahip. Ba/Bs formunda herhangi bir vergi hesaplaması yapılmaz. Bu nedenle formun beyanı sonrasında ek bir ödeme gerekmez. Ba/Bs formları, işletmelerin finansal işlemlerinin vergi makamları tarafından izlenmesi ve denetlenmesi açısından önem taşır. Ba/Bs formunun doğru ve zamanında doldurulması, mükelleflerin yasal yükümlülüklerini yerine getirmeleri açısından zorunlu.

BA/BS formu nedir?

“Ba/Bs nedir”? sorusu, mali işlemleri yönetenler için önem taşır. Bu terim Türkiye’de vergi beyan süreçlerinde kullanılan iki ayrı formu ifade eder: Ba (Bildirim alacak) ve Bs (Bildirim satacak) formu. ”Ba/Bs formu nedir?” diye bakacak olursak, formlar; şirketlerin mal ve hizmet alımlarını ve satışlarını bildirmek için kullanılır. Ba formu, şirketlerin yaptığı mal ve hizmet alımlarına ilişkin bilgileri içerirken, Bs formu ise mal ve hizmet satışlarına dair bilgileri barındırır. “Ba/Bs mutabakatı nedir?” sorusu, şirketler arası mal ve hizmet alışverişlerinin karşılıklı olarak kontrol edilip doğrulanması sürecini ifade eder. Ba/Bs formları üzerinden yapılan mutabakat, şirketlerin hem kendi kayıtlarının doğruluğunu hem işlem yaptıkları diğer şirketlerin kayıtlarının tutarlılığını doğrulamalarını sağlar. Ba/Bs formu verme zorunluluğu ise belirli şartlara bağlı olarak gerçekleşir. Anonim ve limited şirketler, her ay düzenli olarak bu formları vermek zorunda. Şahıs şirketleri için ise bu zorunluluk, şirketin büyüklüğüne ve muhasebe sistemine bağlı olarak farklılık gösterir. Belli bir büyüklüğün üzerindeki ve bilanço esasına göre defter tutan şahıs şirketleri de bu formu vermek zorunda olur.

Ba/Bs formları ile beyan edilen belgeler, 5.000 TL ve üzeri mal ve hizmet faturaları, yurtdışına kesilen faturalar, iade faturaları, kur farkı faturaları, serbest meslek makbuzları, gider pusulaları ve yolcu biletlerini kapsar. Bu formlar şirketlerin mali işlemlerinin şeffaflığını artırmak ve vergi denetimlerini kolaylaştırmak için tasarlanır. Bunun yanı sıra ba/bs formlarının elektronik ortamda verilme zorunluluğu da bulunur. Bilanço esasına göre defter tutan ve belirli bir genel tebliğe göre beyannamesini elektronik ortamda vermek zorunda olan mükellefler, Ba ve Bs bildirim formlarını da elektronik ortamda vermek zorunda olurlar. Elektronik ortamda yapılan bildirimler, kağıt ortamında yapılan bildirimlerle birlikte kabul edilmez ve sistem üzerinde onaylanması gerekir. Onay işlemi, bildirimlerin verilmesi gereken sürenin son günü saat 24:00’ten önce tamamlanmalıdır, böylece şirketler yasal yükümlülüklerini yerine getirmiş olurlar.

BA/BS formu verme süresi

Ba/Bs verme süresi, mükelleflerin takip etmeleri gereken önemli bir süreci ifade eder. Ba/Bs formlarını düzenleyen mükellefler, her ayın son gününe kadar bu formları sistem üzerinden onaylayarak göndermekle yükümlüdürler. Formlar, aylık dönemler halinde düzenlenir ve takip eden ayın ilk gününden itibaren son günü akşamı saat 24:00’e kadar elektronik ortamda onaylanmalı. Zamanında yapılmayan bildirimler cezai yaptırımlara tabi olabilir. Eğer ba/bs formu gönderildikten sonra hatalı veya eksik olduğu anlaşılırsa, bu durumda ba/bs düzeltme süresi devreye girer. Gönderilen formlar, hata veya eksiklik fark edildiğinde yeniden düzenlenerek gönderilebilir. Ba/Bs bildirim formlarından herhangi birinde hata olması durumunda, yalnızca hata yapılan formun düzeltilmesi yeterli.

Bildirimlerin verilme zamanı içinde yapılan düzeltmeler ceza gerektirmez. Ancak bildirim süresi geçtikten sonra yapılan düzeltmeler için, Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 355. maddesi uyarınca cezai işlem uygulanabilir. Bu durumda, düzeltilen her bir form için ayrı ayrı ceza uygulanır. Ba/Bs düzeltme süresi içerisinde, düzeltme amacıyla verilen bildirim formlarının, belirlenen sürelerin sonundan itibaren 10 gün içinde verilmesi halinde özel usulsüzlük cezası uygulanmaz. Eğer düzeltme bildirimleri belirlenen sürelerin sonundan itibaren takip eden 15 gün içinde yapılırsa, normalde uygulanacak özel usulsüzlük cezasının 1/5’i oranında bir ceza uygulanır. Bu nedenle de mükellefler ba bs verme süresine ve düzeltme yapma süreçlerine dikkat etmeli. Bu süreç mükelleflerin vergisel yükümlülüklerini doğru ve zamanında yerine getirmeleri için büyük bir önem taşır. Doğru ve zamanında yapılan bildirimler, hem vergisel yükümlülüklerin yerine getirilmesini sağlar hem olası cezai yaptırımlardan kaçınmalarına yardımcı olur.

BA/BS formu düzenleme adımları

Ba/Bs açılımı, mali işlemlerin raporlanmasında kullanılan iki ayrı formun adını ifade eder: Ba, mal ve hizmet alımlarına ilişkin bildirim; Bs ise mal ve hizmet satışlarına ilişkin bildirim anlamına gelir. Bu formların düzenlenmesi ve verilmesi, belirli şartlar ve kurallar çerçevesinde gerçekleşir ve süreci detaylandıran yönergeler ba/bs tebliği içinde yer alır. Ba/Bs bildirimi yapabilmek için öncelikle Gelir İdaresi Başkanlığı’nın resmi web sitesi olan https://www.gib.gov.tr/ adresinden Beyanname Düzenleme Programı’nı (BDP) indirmek gerekir. Bu program bildirim formlarının elektronik olarak hazırlanıp gönderilmesi için tasarlanmış. Bildirimlerde kullanılan alış ve satış bedelleri, Türk Lirası (₺) cinsinden ve kuruşsuz olarak doldurulmalı. Örneğin, 14.465,29 ₺’lik bir işlem 14.465 ₺ olarak bildirilir. Birden fazla belge söz konusu olduğunda, kuruş ihmali toplam tutar üzerinden yapılır.

Birden fazla sayfadan oluşan faturalar tek fatura olarak kabul edilirken, bir kişi veya kurumun birden fazla şubesinden yapılan alımlar veya satışlar tek satırda gösterilmeli. Ba/Bs verme zorunluluğu altında olan mükellefler, belirtilen limitin altında kalan veya hiç alış/satışı olmayan durumlarda bile bu formları doldurmak zorunda. İthalat ve ihracat işlemlerinde ba/bs bildirimi, farklı kurallar çerçevesinde yapılır. İthalatta gümrük beyannamesi giriş tarihi, ihracatta ise fiili ihracat tarihi esas alınır. Serbest bölgelerde yapılan işlemlerde ise serbest bölge işlem formu tarihi ve tutarı dikkate alınır. Bildirim formlarında alıcı veya satıcının vergi kimlik numarası, ithalat işlemlerinde “1111111111”, ihracat işlemlerinde “2222222222” olarak kodlanmalı. Formların düzenlenmesinde ve gönderiminde dikkat edilmesi gereken önemli noktalar bulunur. Örneğin, formu düzenleyen kısma mükellefin bilgileri, varsa yeminli mali müşavirin bilgileri yazılmalı. Serbest muhasebeci veya mali müşavirler ise, ilgili bölümleri kendi bilgileriyle doldurmalı ve yeminli mali müşavir varsa bu bölümü de tamamlamalıdır.